Ponad 10 dni próbowałem odgadnąć, u siebie i u kilku innych osób, co powoduje takie objawy.
Podejżewałem nawet celowe działania MS celem wymuszenia na użytkownikach Windows XP przesiadki na nowszy system.
Szczególnie, że zbigło się to w czasie z październikowymi aktualizacjami (kilka dni po, ale instalowałem je z pewnym opóźnieniem), a z nimi mógł zostać wykonany taki manewr.
Dlaczego tak myślałem? Pod Windows Vista i 7 plus ATI i Avira, nie ma tego problemu. To skierowało mnie na złe tory w drodze do wyjaśnienia problemu.
By wykluczyć dalsze, zbędne poszukiwania, ustaliłem współny mianownik wszyskich przypadków i okazało się, że są nim:
1) na bieżąco aktualizowany Windows XP Pro SP3,
2) grafika ATI - różne wersje sterowników, (jednak niektóre komponenty pakietu Catalyst są stałe od lat)
3) Avira , która w owym czasie została zaktualizowana do wersji 10.0.0. 592 (pierwotnie była 10.0.0. 564 ).
Testowania miałem sporo, bo Aviry nie chciałem podejżewać ;), zbyt lubię ten program antywirusowy.
Jednak po wykluczeniu wszelkich innych możliwości usunąłem Avirę i - jak ręką odjął.
(Tu chciałbym wyrazić moje mieszane uczucia: radość z dkrycia i smutek, że to Avira)
Nestety, ale musiałem tymczasowo przejść na Avasta 5.
“Stara miłóść nie rdzewieje”, więc spokojnie poczekam do następnej aktualizacji Aviry, przecież ona tylko trochę podupadła na “zdrowiu psychicznym” 
P.S.:
Na niektórych komputerach z Avirą 10.0.0.592 , grafiką ATI i Windows XP Pro SP3 był problem z uruchamianiem niektórych gier z platformy STEAM. Po przejściu na Avast-a problem ustał.
Jednak, mimo wszystko wolę Avirę 